Projekty wybrane przez Europejską Radę ds. Badań są warte 636 mln euro i zostaną zrealizowane w 26 europejskich krajach. W prestiżowym gronie znalazło się czworo naukowców pracujących na Uniwersytecie Jagiellońskim, w Instytucie Biologii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk oraz na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. - Finansowane przez Radę badania muszą mieć charakter pionierski oraz potencjał do przekraczania obecnych granic wiedzy - tłumaczy prof. Andrzej Sokala, rektor UMK w Toruniu. - To ogromny sukces i rozpoznawalny globalnie znak poziomu uczonego, a także ogromny, międzynarodowy prestiż dla naszego uniwersytetu - cieszy się rektor.
Rywalizacja z naukowcami z Cambridge, Oxfordu i Harvardu
O granty walczyło ponad trzy tysiące naukowców z całego świata, którzy prowadzą swoje badania na terenie Europy. - Stawaliśmy w szranki z ludźmi z najlepszych uniwersytetów w Europie - z Cambridge, Oxfordu, ETH w Zurichu, z Sorbony itd. Dwie z trzech osób odpadły na pierwszym etapie selekcji - opowiada laureat - prof. Piotr Wcisło z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. - Dla nas to był ogromny sukces, że przeszliśmy do drugiego etapu - dodaje.
W drugim etapie konkursu naukowcy stawali przed ekspertami w Brukseli, w Komisji Europejskiej. - Oni nas stawiali w krzyżowy ogień pytań. Próbowali nam dowieźć, że ta nasza idea nie jest tak wybitna, jak nam się na wydaje - opowiada prof. Wcisło. - Mieliśmy tylko 15 minut na to, by przedstawić nasze racje i wybronić je - dodaje.
Po drugim etapie tylko jedna trzecia wniosków otrzymała finansowanie. Toruńskim naukowcom udało się pozyskać granty o łącznej wartości 3,1 mln euro.
Badania molekuł wodoru
Profesor Wcisło będzie przez najbliższych pięć lat zajmował się wodorem - konkretnie będzie badał najprostsze układy atomowe i molekularne, których strukturę można wyliczyć z podstawowych praw teorii kwantowej i mierzył ich własności niezwykle dokładnie, wykorzystując najnowocześniejsze techniki laserowe.
Drugą laureatką z UMK została chemiczka kwantowa prof. Katharina Boguslawski, która w swoich badaniach łączy chemię, fizykę, matematykę i informatykę stosowaną. Jest absolwentką prestiżowej politechniki ETH w Zurichu, pracowała też w Kanadzie. - Planuję przełamać paradygmaty obliczeniowe stosowane w elektronice organicznej, na przykład do projektowania bardziej wydajnych ogniw fotowoltaicznych - wyjaśnia badaczka. Profesorka otrzymała na swoje badania 1,2 mln euro.
Dwa lata przygotowań do konkursu
Proces przygotowania do złożenia aplikacji trwał - w przypadku prof. Piotra Wcisły - aż dwa lata. - To były ciężkie obliczenia wielu osób z mojej grupy. Później to były konsultacje w naszym środowisku, a potem z najlepszymi grupami na całym świecie, zaczynając od Kalifornii, przez Kolorado aż po kraje europejskie - opowiada naukowiec.
- To jest też ogromne przedsięwzięcie menadżersko-organizacyjne. Mieliśmy wielkie wsparcie uniwersytetu. Dostaliśmy kilkadziesiąt tysięcy złotych od uczelni, by profesjonalnie przygotować poważny proposal naukowy. Tu już nie ma miejsca na chałupniczą zabawę - dodaje. Naukowcy z UMK mogli liczyć na wsparcie profesjonalnej firmy consultingowej, specjalistów od PR-u, tłumaczy czy wreszcie testowych komisji.
Laureaci z Krakowa i Warszawy
Trzecim polskim zdobywcą grantu został dr inż. Rafał Kucharski, specjalista od transportu i uczenia maszynowego z Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Europejska Rada ds. Badań przyznała mu 1,49 mln euro na projekt dotyczący wpływu sztucznej inteligencji na mobilność miejską.
Doceniony został także dr Adam Kłosin z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Jest biologiem komórkowym i genetykiem. Na badania otrzyma najwięcej spośród wszystkich polskich laureatów, bo 1,95 mln euro. - Grant jest przeznaczony na badania procesów regulacji działania genów. Komisja doceniła mój projekt, ponieważ to, czym się zajmuję, było do tej pory badane na komórkach, a my chcemy przetestować nasze założenia na organizmach modelowych - nicieniach - tłumaczy Adam Kłosin.
Europejska Rada ds. Badań przyznaje granty od 15 lat.
