Mobilne płuca to dwumetrowy model ludzkich płuc, który "oddycha", pochłaniając zanieczyszczenia powietrza. - Zanieczyszczenia wybarwiają jasną tkaninę mobilnych płuc od koloru szarego do nawet czarnego w niektórych miejscowościach. Chcemy pokazać, że mieszkańcy, oddychając, również wdychają te zanieczyszczenia i one osadzają się na ich płucach - mówi Magdalena Cygan z Polskiego Alarmu Smogowego.
To czwarta odsłona akcji "Zobacz, czym oddychasz". Na początku była tylko jedna instalacja, teraz jest ich już siedem. Są stawiane w całym kraju. W Małopolsce mobilne płuca były już w Nowym Targu. W poniedziałek stanęły w Wadowicach, gdzie będą przez dwa tygodnie. W najbliższym czasie odwiedzą też Niepołomice, Skawinę, Stary Sącz, Gdów, Wielką Wieś i Rabkę-Zdrój.
Płuca nie oczyszczają się w dni bez smogu
Kampania ma nie tylko pokazać dramatyczną jakość powietrza, ale również nakłonić do działania, czyli na przykład ocieplania domów i wymiany starych, nieefektywnych kotłów i pieców.
- Te mobilne płuca zawsze przerażają. Jak mamy smog, przyjdzie wiatr i go przewieje, to szybko zapominamy o tym, że wczoraj mieliśmy zanieczyszczone powietrze, bo dziś już jest dobrze i możemy oddychać. Natomiast takie płuca, które zostają w jednym miejscu przez dwa tygodnie, pokazują, że mimo iż dziś jest czyste powietrze, to one nadal są brudne. To nam pomaga sobie uzmysłowić, że jeśli wczoraj oddychałam zanieczyszczonym powietrzem, to moje płuca wcale się nie oczyściły, tak samo jak te mobilne płuca. To pobudza do działania nas i władze lokalne - mówi Magdalena Cygan.
Smog przyczynia się do zniszczenia organizmu. Powoduje mnóstwo poważnych chorób - od astmy, kaszlu, po nowotwory płuc, a nawet mózgu. - Nie ma organu w naszym ciele, na który by smog nie oddziaływał - przekonuje aktywistka.
Małopolska i Śląsk smogowymi liderami
Najnowszy raport najbardziej zanieczyszczonych miejsc w Polsce - opracowany przez Polski Alarm Smogowy - pokazał, że najgorzej jest na Dolnym i Górnym Śląsku oraz w Małopolsce. Liderem rankingu została dolnośląska Nowa Ruda. Tuż za nią uplasowały się małopolskie miejscowości: Nowy Targ i Sucha Beskidzka. Na listę smogowych rekordzistów trafiły aż trzy uzdrowiska, w tym leżąca w Małopolsce Rabka-Zdrój.
Jeszcze kilka lat temu na czołowych miejscach w rankingu był Kraków, ale odkąd w stolicy Małopolski wprowadzono zakaz palenia węglem i drewnem, powietrze znacznie się poprawiło. Stężenia pyłów i rakotwórczego benzo(a)pirenu spadły aż o 45 proc. Nie oznacza to jednak, że Kraków jest wolny od smogu. Według raportu, w 2021 roku zasmogowanych dni w Krakowie było 57. To głównie problem napływu zanieczyszczeń z gmin okalających miasto - tzw. obwarzanka.
Bardzo zanieczyszczony jest podkrakowski Zabierzów, gdzie w ubiegłym roku były aż 73 dni, w których normy jakości powietrza były przekroczone i mieszkańcy nie powinni opuszczać domów.
